څنګه کولاې شو چې د ویلو او پرازنټیشن مهارت پياوړی کړو؟
خپله وينا مخ کې ناستو خلکو ته سمه توګه ورسوو او کله چې مخاطب لوری د ويناوال له خبرو مفهوم واخلي د پرارنټیشن په نامه يادیږي. د ښه پرازنټېشن د وړاندې کولو لپاره اړين دی چې لاندې ټکو ته پاملرنه وکړئ.
۱. د پیل څخه مخکې د دريځ مخې ته د يوې دقيقې په اندازه درېدل او راغلي اورېدونکي په ښه توګه ازمايي.
۲. پيل په سلام او ښه راغلاست چې ورپسې خپله لنډه پېژندنه اړينه ده.
۳. د پرېزنټېشن د عمومي موضوع په اړه لنډ معلومات، هغه متن چې وړاندې کیږي بايد په درېوو برخو وېشل شوی وي. ـــ پېژندنه: اړينه ده چې پېژندنه په ښه ډول سره پیل شي ـــ منځنی متن ډېرې اړينې او ارزښتمنې خبرې دي چې معنا ولري ـــ لنډيز: چې لنډ او مفهوم درلودونکی وي.
۴. هغه پرزنټېشن ډېر په زړه پورې دی چې په پوانټس کې لیکل شوی وي. ـــ نوموړی پوانټس اړين دی چې بېل بېل تشريح شي. ـــ د هر پوانټس په بیانولو سره ورته مثال روښانه شي, تر څو اورېدونکي په ښه توګه وکولای شي چې په هغه پوانټس ځان پوه کړي.
۵. د ګرامري تېروتنو مخه بايد ونيول شی، کوښښ وکړای شي چې پرزنټېشن له دارنګه خاميو څخه لرې وساتل شي.
۶. د مهمو الفاظو په سمه توګه کارول او هر لفظ په خپل ځای راوړل د پرزنټېشن د بيانولو مهارت لا پیاوړی کوي.
۷. هڅه باید وشي چې د عمومياتو پر ځای اړوند يوه ژوندۍ بېلګه راوړل شي، اسانه به وي, ترڅو اورېدونکي پرې ښه وپوهيږي.
۸. د پرزينټېشن په دوران کې د شخصي نومونو د يادولو څخه بايد ډډه وشي.
۹. پرزنټېشن بايد په روانه او ولسي ژبه ترسره شي. ترڅو د ژبې په ویلو کې کومه ستونزه نه وي.
۱۰. د پرزنټېشن په وخت کې بايد له سختو کلمو، ګونګو اصطلاحاتو او هم د پوهنتوني لغتونو څخه ډډه وشي.
۱۱. د پرزينټېشن په وخت کې اړينه ده چې په خپل مخ مسکا ولرو. ۱۲. که د پرزينټېشن په منځ کې د وېرې او هم بی زړه کېدو ښکار شوئ، نو د يوې دقيقې په کچه ساه اخيستل او له خپل ځای څخه لږ خوځېدل.
۱۳. د پرزينټېشن په وخت کې د خپل غږ لوړوالي, کموالي ته ښه پاملرنه وکړئ, تر څو راغلي اورېدونکو او بهر خلکو ته بې ځايه مزاحمت ونشي.
۱۴. د پرزينټېشن د متن پای ته رسېدو سره سم له خپل ځای څخه خوځېدل او د وړاندې شوي پرزنټېشن په اړه د راغلو اورېدونکو پوښتنو ته وخت وکول او د هغوی پوښنې ځوابول.
۱۵. په پای کې له ټولو راغلو, ښاغلو او اغلو اورېدونکو څخه مننه کول.
وخت څنګه سم ولګوو؟
هغه وړتيا چي وخت په سم او غېزناک ډول لګوي، د وخت مديريت بلل کېږي. يا په بل عبارت، د وخت مديريت هغه قابليت دئ چي د ورځي په اوږدو کي لګېدونکي ساعتونه د هدف د لاسته راوړلو لپاره په سهي شکل پلان او کنټرول کړل سي. برعکس، کمزوری مديريت بيا تر ډېره د انسان له ټمبلۍ او لټۍ سره تړلی دئ.
آيا کله مو دې ته فکر سوی چي په يوه عادي کار باندي مو ډېر وخت لګېږي، خو په عين حال کي مو بيا ځيني مهم کارونه درڅخه پاته وي؟ که همداسي پېښه سوې وي، نو دا مو د وخت ناسم استعمال دئ. مهم او عاجل کارونه مو بايد اول او پر وخت وکړئ.
که غواړئ وخت مو سم ولګېږي، په کارونو کي مو لومړيتوبونه وټاکئ. مهم کارونه لومړی او نسبتاً نامهم په دوهمه او ورپسې په درېیمه کټګوري کي ونيسئ. مثلاً که مو ټليفون ته داسي مهال زنګ راسي چي تاسو فېسبوک کاروئ او يا برېښناليک ځوابوئ، نو غوره دا ده چي لومړی ټليفون ځواب کړئ ځکه فېسبوک او ايمېل دواړه نسبتاً نامهم دي. که داسي ونه کړئ، نو د فېسبوک کارولو پر مهال مو ښايي پنځوس سلنه فکر په هماغه ټليفون کي بند وي چي څوک به وو او څه به يې ويل. دا نو داسي معنا لري لکه په يوه وخت کي چي دوه کارونه کوئ. په يوه وخت کي دوه کارونه د انسان صفت نه، بلکي کمزوري ده. دغه کار د وخت په تېرېدو سره انسان له يو شمېر مشکلاتو سره مخامخ کوي. دا خبره په ۲۰۱۰ کي يوې فرانسوۍ مجلې خپره کړې وه. هغه مهال يوې طبي څېړونکي ډلي يوه څېړنه کړې وه چي که څوک په يوه وخت کي دوه کارونه کوي، نو د دماغ هره برخه به يې يو کار پر خپله غاړه اخلي. په دې معنا چي په هر کار کي به مو پنځوس سلنه فکري تمرکز موجود وي.
ډېر خلک له ټمبلۍ او لټۍ څخه سر ټکوي چي څنګه ځان ځني خلاص کړي. د دې مشکل د ليري کولو لپاره يوه د حل لار دا ده چي د خپلو ورځنيو کارونو لپاره يو منظم مهالوېش جوړ کړئ. د مهالوېش جوړول هم ډېرو کسانو ته ستونزمن کار دئ، خو دغو کسانو ته يې يوه اسانه طريقه دا ده چي په اوايلو کي دي يوازي ډېرو مهمو او ضروري کارونو ته وخت ځانکړی کړي او بيا يې عملاً پر وخت وکړي. غيراړين کارونه دي تر مهمو هغو وروسته وسي.
څنګه ممکنه ده چي دا هر څه عملاً ترسره کړو؟ يو مهم ټکی دا دئ په دې لار کي موجود خنډونه لومړی په نښه او وروسته يې ليري کړو. هغه خنډونه چي د فوق الذکر نقاطو د عملي کولو مخه ډب کوی
خپله وينا مخ کې ناستو خلکو ته سمه توګه ورسوو او کله چې مخاطب لوری د ويناوال له خبرو مفهوم واخلي د پرارنټیشن په نامه يادیږي. د ښه پرازنټېشن د وړاندې کولو لپاره اړين دی چې لاندې ټکو ته پاملرنه وکړئ.
۱. د پیل څخه مخکې د دريځ مخې ته د يوې دقيقې په اندازه درېدل او راغلي اورېدونکي په ښه توګه ازمايي.
۲. پيل په سلام او ښه راغلاست چې ورپسې خپله لنډه پېژندنه اړينه ده.
۳. د پرېزنټېشن د عمومي موضوع په اړه لنډ معلومات، هغه متن چې وړاندې کیږي بايد په درېوو برخو وېشل شوی وي. ـــ پېژندنه: اړينه ده چې پېژندنه په ښه ډول سره پیل شي ـــ منځنی متن ډېرې اړينې او ارزښتمنې خبرې دي چې معنا ولري ـــ لنډيز: چې لنډ او مفهوم درلودونکی وي.
۴. هغه پرزنټېشن ډېر په زړه پورې دی چې په پوانټس کې لیکل شوی وي. ـــ نوموړی پوانټس اړين دی چې بېل بېل تشريح شي. ـــ د هر پوانټس په بیانولو سره ورته مثال روښانه شي, تر څو اورېدونکي په ښه توګه وکولای شي چې په هغه پوانټس ځان پوه کړي.
۵. د ګرامري تېروتنو مخه بايد ونيول شی، کوښښ وکړای شي چې پرزنټېشن له دارنګه خاميو څخه لرې وساتل شي.
۶. د مهمو الفاظو په سمه توګه کارول او هر لفظ په خپل ځای راوړل د پرزنټېشن د بيانولو مهارت لا پیاوړی کوي.
۷. هڅه باید وشي چې د عمومياتو پر ځای اړوند يوه ژوندۍ بېلګه راوړل شي، اسانه به وي, ترڅو اورېدونکي پرې ښه وپوهيږي.
۸. د پرزينټېشن په دوران کې د شخصي نومونو د يادولو څخه بايد ډډه وشي.
۹. پرزنټېشن بايد په روانه او ولسي ژبه ترسره شي. ترڅو د ژبې په ویلو کې کومه ستونزه نه وي.
۱۰. د پرزنټېشن په وخت کې بايد له سختو کلمو، ګونګو اصطلاحاتو او هم د پوهنتوني لغتونو څخه ډډه وشي.
۱۱. د پرزينټېشن په وخت کې اړينه ده چې په خپل مخ مسکا ولرو. ۱۲. که د پرزينټېشن په منځ کې د وېرې او هم بی زړه کېدو ښکار شوئ، نو د يوې دقيقې په کچه ساه اخيستل او له خپل ځای څخه لږ خوځېدل.
۱۳. د پرزينټېشن په وخت کې د خپل غږ لوړوالي, کموالي ته ښه پاملرنه وکړئ, تر څو راغلي اورېدونکو او بهر خلکو ته بې ځايه مزاحمت ونشي.
۱۴. د پرزينټېشن د متن پای ته رسېدو سره سم له خپل ځای څخه خوځېدل او د وړاندې شوي پرزنټېشن په اړه د راغلو اورېدونکو پوښتنو ته وخت وکول او د هغوی پوښنې ځوابول.
۱۵. په پای کې له ټولو راغلو, ښاغلو او اغلو اورېدونکو څخه مننه کول.
وخت څنګه سم ولګوو؟
هغه وړتيا چي وخت په سم او غېزناک ډول لګوي، د وخت مديريت بلل کېږي. يا په بل عبارت، د وخت مديريت هغه قابليت دئ چي د ورځي په اوږدو کي لګېدونکي ساعتونه د هدف د لاسته راوړلو لپاره په سهي شکل پلان او کنټرول کړل سي. برعکس، کمزوری مديريت بيا تر ډېره د انسان له ټمبلۍ او لټۍ سره تړلی دئ.
آيا کله مو دې ته فکر سوی چي په يوه عادي کار باندي مو ډېر وخت لګېږي، خو په عين حال کي مو بيا ځيني مهم کارونه درڅخه پاته وي؟ که همداسي پېښه سوې وي، نو دا مو د وخت ناسم استعمال دئ. مهم او عاجل کارونه مو بايد اول او پر وخت وکړئ.
که غواړئ وخت مو سم ولګېږي، په کارونو کي مو لومړيتوبونه وټاکئ. مهم کارونه لومړی او نسبتاً نامهم په دوهمه او ورپسې په درېیمه کټګوري کي ونيسئ. مثلاً که مو ټليفون ته داسي مهال زنګ راسي چي تاسو فېسبوک کاروئ او يا برېښناليک ځوابوئ، نو غوره دا ده چي لومړی ټليفون ځواب کړئ ځکه فېسبوک او ايمېل دواړه نسبتاً نامهم دي. که داسي ونه کړئ، نو د فېسبوک کارولو پر مهال مو ښايي پنځوس سلنه فکر په هماغه ټليفون کي بند وي چي څوک به وو او څه به يې ويل. دا نو داسي معنا لري لکه په يوه وخت کي چي دوه کارونه کوئ. په يوه وخت کي دوه کارونه د انسان صفت نه، بلکي کمزوري ده. دغه کار د وخت په تېرېدو سره انسان له يو شمېر مشکلاتو سره مخامخ کوي. دا خبره په ۲۰۱۰ کي يوې فرانسوۍ مجلې خپره کړې وه. هغه مهال يوې طبي څېړونکي ډلي يوه څېړنه کړې وه چي که څوک په يوه وخت کي دوه کارونه کوي، نو د دماغ هره برخه به يې يو کار پر خپله غاړه اخلي. په دې معنا چي په هر کار کي به مو پنځوس سلنه فکري تمرکز موجود وي.
ډېر خلک له ټمبلۍ او لټۍ څخه سر ټکوي چي څنګه ځان ځني خلاص کړي. د دې مشکل د ليري کولو لپاره يوه د حل لار دا ده چي د خپلو ورځنيو کارونو لپاره يو منظم مهالوېش جوړ کړئ. د مهالوېش جوړول هم ډېرو کسانو ته ستونزمن کار دئ، خو دغو کسانو ته يې يوه اسانه طريقه دا ده چي په اوايلو کي دي يوازي ډېرو مهمو او ضروري کارونو ته وخت ځانکړی کړي او بيا يې عملاً پر وخت وکړي. غيراړين کارونه دي تر مهمو هغو وروسته وسي.
څنګه ممکنه ده چي دا هر څه عملاً ترسره کړو؟ يو مهم ټکی دا دئ په دې لار کي موجود خنډونه لومړی په نښه او وروسته يې ليري کړو. هغه خنډونه چي د فوق الذکر نقاطو د عملي کولو مخه ډب کوی